Mensen met een chronische aandoening lopen nog te vaak financiële steun mis omdat niemand hen heeft verteld dat ze daar recht op hebben. Soms al jarenlang. Dat klaagt het Vlaamse Patiëntenplatform (VPP) aan in het consumentenprogramma ‘WinWin’ op Radio2. “De financiële steun is op dit moment een echt doolhof. Wij willen dat een premie of tegemoetkoming automatischer kan worden toegekend en dat instanties beter bereikbaar worden.”
radio 2, Els Kesteleyn
do 28 nov 05:00
Mensen met een chronische ziekte kunnen in ons land bij verschillende instanties terecht voor financiële ondersteuning. Alleen… Je moet dan eerst weten dat je daar recht op hebt. Daar loopt het nog te vaak mis. “Het zou echt niet mogen dat het ontvangen van financiële steun afhangt van of je weet dat die steun bestaat of niet”, vindt Kristien Dierckx van het Vlaams Patiëntenplatform.
“Als je niet op de hoogte bent, dan krijg je ook niets. Daar loopt het vaak al mis
Kristien Dierckx, Vlaams Patiëntenplatform”
Als je langdurig ziek bent, verlaagt je inkomen, omdat je minder of niet meer kan werken. Tegelijkertijd lopen de medische kosten op. Gelukkig zijn er in België veel maatregelen waar je op zo’n moment op kan terugvallen. Maar omdat die van verschillende instanties komen – zowel van het federale, regionale als lokale niveau – is dat voor veel patiënten een administratief doolhof.
“Jarenlang liep ik tegemoetkomingen mis. Ik deed geen aanvraag omdat ik niet wist dat ze bestonden
Anke Verleysen, patiënt met chronische aandoening”
Het VPP krijgt hier veel vragen over. Mensen getuigen heel vaak dat ze “alles zelf moeten uitzoeken”, “altijd opnieuw moeten bewijzen dat ze ziek zijn” en dat ze vaak niet weten waar ze informatie kunnen vinden.
“Er bestaan heel wat instanties die zulke mensen financieel ondersteunen, maar ze zijn alleen heel erg versnipperd en verspreid over de verschillende beleidsniveaus. Het is goed dat iedereen zijn bijdrage wil leveren, maar dat maakt het tegelijkertijd ook heel ingewikkeld voor de mensen voor wie de steun bedoeld is.”
Jarenlang geld misgelopen
Anke Verleysen is zelf chronisch patiënt en voorzitster van de Vlaamse Liga voor Fibromyalgiepatiënten. “Ik ben zelf jarenlang financiële tegemoetkomingen misgelopen. Omdat ik niet wist dat het kon, deed ik gewoon geen aanvraag. Pas toen ik begeleiding aan huis kreeg, kwam dat in orde. Veel lotgenoten belanden in dezelfde situatie: mensen die niet weten hoe ze het moeten aanvragen, waar ze moeten zijn, waar ze recht op hebben of aanvragen die onterecht worden afgekeurd.”
“Zo ken ik een gezin met een zoon met zware beperking”, treedt Kristien Dierckx van het VPP haar bij. “Hij werd als kind al erkend als persoon met een handicap, maar als gezin met iemand met een handicap heb je daarnaast ook recht op een verminderde onroerende voorheffing (de Vlaamse belasting op je woning, red.). Dat gaat op dit moment om ongeveer 150 euro per jaar. Die mensen wisten dat niet. Die zoon is nu al een vijftiger, maar jarenlang zijn ze dat geld misgelopen omdat die korting niet automatisch werd toegekend.”
Maak een afspraak met ziekenfonds
Hoe kan je vermijden dat je in dezelfde situatie belandt? De gouden tip van het VPP: “Maak een afspraak met een maatschappelijk werker van je ziekenfonds. Bekijk samen waar je allemaal recht op hebt. Als je niet mobiel genoeg bent, komen ze bij je thuis langs. Ze geven ook advies over premies voor aanpassingen die nodig zijn aan je woning, bijvoorbeeld.”
Het spreekt voor zich dat niet elke chronisch zieke patiënt recht heeft op dezelfde tegemoetkomingen. “Welke financiële hulp en ondersteuning je krijgt, hangt af van je zelfredzaamheid of het soort hulp dat je nodig hebt. Als je niet kan gaan werken, kan je een beroep doen op een vervangingsinkomen. Er zijn specifieke maatregelen voor pijnpatiënten, personen met incontinentieproblemen of patiënten met chronische wonden.”
“Sommige tegemoetkomingen moeten chronische patiënten telkens opnieuw aanvragen. Terwijl hun situatie niet verandert of zelfs achteruitgaat”
Kristien Dierckx, Vlaams Patiëntenplatform
Als je eenmaal de weg naar de juiste ondersteuning en instanties hebt gevonden, is de kous niet automatisch af. “Je hebt tegemoetkomingen die voor het leven zijn, maar er zijn ook maatregelen die elke keer opnieuw verlengd moeten worden. Dat kan frustrerend zijn. Ik denk bijvoorbeeld aan de verhoogde terugbetaling van kinesitherapie voor mensen met bepaalde aandoeningen. Dat moet een patiënt telkens opnieuw aanvragen. Ook mensen met een chronische ziekte moeten dat altijd maar blijven doen. Terwijl hun situatie niet verandert, of zelfs achteruit is gegaan.”
Steun automatisch toekennen
Het VPP vindt dat de financiële steun voor chronisch zieke mensen nu te veel afhangt van het toeval, van het feit of iemand je op de hoogte brengt of niet. “Wij pleiten voor het automatischer toekennen van die steun. Diensten zoals een ziekenfonds zouden proactiever moeten werken en de verschillende instanties moeten nog beter bereikbaar zijn. Sinds de coronacrisis ligt de drempel om die diensten te bereiken veel hoger dan daarvoor. Er wordt veel meer online gewerkt, en de mogelijkheid om fysiek langs te kunnen gaan is spectaculair gedaald: er zijn minder spreekuren en langere wachtrijen.”
Het VPP wil mensen met een chronische ziekte gidsen, met tips en wegwijzers. De organisatie doet dat onder andere in de vorm van een brochure die je vindt op de website.